Poradnik - ngo.pl

Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl. Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Prośba o wpłatę darowizny na Twój portal ngo.pl prowadzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Prośba o wpłatę darowizny na Twój portal ngo.pl prowadzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor.
Reklama

Przydatne informacje o tym jak ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego (OPP).

1

Co to jest status organizacji pożytku publicznego?

Organizacje pozarządowe, które posiadają osobowość prawną, od 2004 r. mogą, niezależnie od swojej formy prawnej jaką jest np. bycie fundacją, stowarzyszeniem, klubem sportowym, starać się o uzyskanie dodatkowego statusu – statusu organizacji pożytku publicznego. Organizacje, które go uzyskały nazywamy organizacjami pożytku publicznego (w skrócie OPP).

Status OPP oznacza stan prawny organizacji (fundacji, stowarzyszenia, klubu sportowego itp.) która:

  • spełnia wszystkie wymogi ustawy, aby zostać organizacją pożytku publicznego oraz
  • uzyskała potwierdzenie tego faktu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).

Status OPP uzyskuje się na wniosek. Oznacza to, że organizacja pozarządowa zainteresowana uzyskaniem statusu musi wystąpić do KRS o jego nadanie. Sąd sprawdza, czy zostały spełnione wszystkie warunki stawiane przez ustawę, aby organizacja mogła uzyskać status OPP. Potwierdzeniem nabycia statusu OPP jest odpowiedni wpis do KRS (na wyciągu z KRS, w polu „status opp” jest wpisane słowo „TAK”).

Bycie organizacją pożytku publicznego, czyli posiadanie statusu OPP, wiąże się z pewnymi przywilejami (np. z możliwością otrzymywania 1% podatku od osób fizycznych), ale też z obowiązkami (np. konieczność wprowadzenia wewnątrz organizacji bardziej wymagających mechanizmów samokontroli, przejrzystość działań i finansów).

Pod adresem http://pozytek.ngo.pl/ znajduje się lista wszystkich organizacji, którym można przekazać 1% (od 2023 roku 1,5%). Stale aktualizowana baza zawiera najważniejsze informacje o organizacji, w tym numer KRS, który należy wpisać w PIT.

Zamów poradnik PDF
Reklama
2

Co to jest działalność pożytku publicznego?

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie definiuje działalność pożytku publicznego jako "działalność społecznie użyteczną, prowadzoną przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie".

Działalność pożytku publicznego jest więc aktywnością prowadzoną przez organizacje pozarządowe dla dobra społecznego w obszarach opisanych w ustawie jako sfera zadań publicznych (np. podtrzymywanie tradycji narodowej, upowszechnianie i ochrona praw kobiet, ochrona i promocja zdrowia i wiele innych). Rodzaj prowadzonej działalności opisany jest w statucie organizacji, dlatego też mówimy o statutowej działalności pożytku publicznego.

Statutowa działalność pożytku publicznego, może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub odpłatna. Oznacza to, że organizacje, wykonując zadania statutowe, mogą oferować swoje usługi za darmo, ale mogą też pobierać za nie opłaty (bez konieczności rejestrowania działalności gospodarczej).

Oprócz organizacji pozarządowych działalność pożytku publicznego mogą prowadzić także:

  1. organizacje kościelne i kościelne jednostki organizacyjne,
  2. stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,
  3. spółdzielnie socjalne,
  4. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami, które
3

Co to znaczy, że organizacja pozarządowa działa w sferze pożytku publicznego?

Organizacja pozarządowa działa w sferze pożytku publicznego, jeśli zadania, których się podejmuje, aby realizować swoje cele statutowe, należą do któregokolwiek z poniżej podanych obszarów. Przy czym, statutowe działania prowadzone przez organizację nie muszą zawierać się we wszystkich wymienionych dziedzinach - wystarczy, że dotyczą jednej. Przykładowo, organizacja pozarządowa za cel postawiła sobie pomoc osobom niepełnosprawnym i zadania, jakie w związku z tym wykonuje to organizowanie czasu wolnego osobom niepełnosprawnym, prowadzenie zajęć rehabilitacyjnych, prowadzenie kursów zawodowych. Realizuje ona zadania z obszaru “działania na rzecz osób niepełnosprawnych” i w tym zakresie działa w sferze pożytku publicznego.

Sfera pożytku publicznego jest sferą zadań publicznych realizowanych w zakresie (art. 4):

1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;

1a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

1b) udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa;

2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

3) działalności charytatywnej;

4) podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

5) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;

5a) działalności na rzecz integracji cudzoziemców;

6) ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 160 i 138);

7) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;

8) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;

9) działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

10) działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;

11) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

12) działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;

13) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

14) nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;

15) działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży;

16) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

17) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;

18) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

19) turystyki i krajoznawstwa;

20) porządku i bezpieczeństwa publicznego;

21) obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

22) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;

22a) udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego;

23) ratownictwa i ochrony ludności;

24) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;

25) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

26) działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

27) promocji i organizacji wolontariatu;

28) pomocy Polonii i Polakom za granicą;

29) działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;

29a) działalności na rzecz weteranów i weteranów poszkodowanych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz.U. poz. 1203, z 2017 r. poz. 60 oraz z 2018 r. poz. 138);

30) promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;

31) działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;

32) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;

32a) rewitalizacji;

33) działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3, w zakresie określonym w pkt 1-32a.

4

Czy wpis organizacji do KRS oznacza, że jest się organizacją pożytku publicznego? Kto przyznaje status OPP?

Większość organizacji działających w Polsce prowadzi działania, które nazwalibyśmy działalnością pożytku publicznego (działają na rzecz nauki, edukacji, oświaty i wychowania, ekologii, ochrony zdrowia, pomocy osobom niepełnosprawnym itd.). Organizacje te nie stają się jednak automatycznie organizacjami pożytku publicznego. Nie wystarczy podejmować się zadań ważnych, potrzebnych z punktu widzenia ogółu, czy jakiejś grupy będącej, na tle społeczeństwa, np. w trudnej sytuacji życiowej lub materialnej. Prowadzenie takiej działalności to tylko jeden z warunków, który trzeba spełniać, aby móc stać się organizacją pożytku publicznego, czyli oficjalnie uzyskać taki status.

Organizacja pozarządowa, która chciałaby uzyskać status organizacji pożytku publicznego, musi wystąpić o jego nadanie do sądu.

5

Czy jeśli spełniamy wymogi ustawy o pożytku i działamy w sferze pożytku publicznego to znaczy, że jesteśmy organizacją pożytku publicznego?

Organizacja pozarządowa, nie może powiedzieć o sobie, że jest organizacją pożytku publicznego, nawet jeśli spełnia wymogi ustawy i realizuje zadania ze sfery pożytku publicznego. Działalność pożytku publicznego i spełnianie wszystkich wymogów stawianych przez ustawę muszą zostać potwierdzone przez sąd (KRS).

Status prawny organizacji pożytku publicznego uzyskuje się poprzez złożenie odpowiedniego wniosku do Krajowego Rejestru Sadowego (KRS). Sąd nadaje status zainteresowanej organizacji po sprawdzeniu, czy organizacja pozarządowa rzeczywiście działa na polu pożytku publicznego i czy spełnia inne warunki wymagane przez ustawę. Potwierdzenie uzyskania statusu pożytku publicznego uzyskuje się poprzez odpowiedni wpis w KRS.

Jeśli organizacja pozarządowa nie posiada statusu OPP, a osoby działające w jej imieniu udzielają takich informacji innym (osobom fizycznym, prawnym czy administracji) mogą zostać za to ukarane karą grzywny. Zasadę tę wprowadziła nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Do orzekania w tych sprawach stosowane są przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

6

Kto może ubiegać się o status OPP?

O status organizacji pożytku publicznego mogą ubiegać się:

  1. organizacje pozarządowe;
  2. osoby prawne i jednostki organizacyjne kościoła katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, np. archidiecezje, parafie, Caritas diecezji (podmioty te muszą działać na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania);
  3. spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami, które:
  • nie działają w celu osiągnięcia zysku
  • przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych
  • nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Pierwszym i podstawowym warunkiem, który musi spełnić podmiot ubiegający się o status organizacji pożytku publicznego, jest stwierdzenie, że odpowiada on definicji organizacji pozarządowej, ponieważ wyłącznie organizacje pozarządowe oraz podmioty zrównane z organizacjami mogą ubiegać się o status organizacji pożytku publicznego. Definicja organizacji pozarządowej sformułowana w ustawie jest szeroka. Za organizacje pozarządowe uznaje się (art. 3 ust. 2):

  1. niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych
  2. niedziałające w celu osiągnięcia zysku

– osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

7

Kto nie może ubiegać się o status OPP?

O status OPP nie mogą ubiegać się przede wszystkim podmioty, które należą do sektora finansów publicznych (np. państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej) oraz takie, które działają w celu osiągnięcia zysku.

Spośród organizacji pozarządowych o status OPP nie mogą ubiegać się:

  • partie polityczne;
  • związki zawodowe i organizacje pracodawców;
  • samorządy zawodowe;
  • fundacje utworzone przez partie polityczne;

a także niebędące organizacjami pozarządowymi:

  • spółdzielnie socjalne.
8

Jakie warunki musimy spełnić, aby otrzymać status OPP?

Organizacją pożytku publicznego może zostać podmiot, który prowadzi działalność pożytku publicznego nieprzerwanie co najmniej przez 2 lata oraz spełnia łącznie następujące warunki:

1. Adresuje swoją działalność statutową do ogółu społeczności lub określonej grupy, pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa. Przez działanie na rzecz ogółu społeczności należy rozumieć takie działanie organizacji, które jest skierowane do pewnego szerokiego kręgu odbiorców, wyodrębnionego ze względu na różne kryteria, jakie jak, np. kryterium terytorialne - społeczność danego osiedla, wsi lub miejscowości, czy też kryterium środowiska - społeczność szkolna, akademicka, religijna, kryterium etniczne - społeczność Romów w Polsce. Omawiany warunek zostanie spełniony również wtedy, gdy organizacja nie ogranicza w żaden sposób zakresu swojego działania do określonej społeczności i działa na rzecz całego społeczeństwa (np. celem działania organizacji jest wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, działanie na rzecz porządku i bezpieczeństwa). Znowelizowana ustawa wprowadziła także warunek dotyczący stowarzyszeń – jeśli chcą uzyskać status organizacji pożytku publicznego ich działalność statutowa nie może się ograniczać tylko do działalności na rzecz własnych członków.

2. Organizacja pozarządowa może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie jako dodatkową w stosunku do działalności pożytku publicznego.

3. Cały dochód organizacji (nadwyżka przychodów nad kosztami) przeznaczany jest na działalność pożytku publicznego.

4. Organizacja pozarządowa ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego i niepodlegający mu w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru, przy czym członkowie organu kontroli i nadzoru:

  • nie mogą być członkami organu zarządzającego ani pozostawać z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej (czyli np. członek komisji rewizyjnej nie może być podwładnym członka zarządu, ale już zależność odwrotna jest możliwa);
  • nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
  • mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni)
  • Uwaga! W stowarzyszeniach członkowie organu nadzoru wewnętrznego (komisji rewizyjnej) nie mogą pobierać wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji jako, że zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach członkowie pełnią swoje funkcje społecznie. Zatem w statucie stowarzyszenia nie umieszcza się takiego zapisu.

5. Członkowie organu zarządzającego nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.

6. Statut organizacji pozarządowej (lub inne akty wewnętrzne np. jeśli organizacja ubiegająca się o status OPP nie działa na podstawie statutu, ale innych dokumentów) musi zabraniać:

  • udzielania pożyczek lub zabezpieczania zobowiązań majątkiem organizacji w stosunku do jej członków, członków organów lub pracowników
    oraz osób, z którymi członkowie, członkowie organów oraz pracownicy organizacji pozostają w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu
    albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo
    są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, zwanych dalej „osobami bliskimi”,
  • przekazywania ich majątku na rzecz ich członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich, w szczególności jeżeli przekazanie to następuje bezpłatnie lub na preferencyjnych warunkach;
  • wykorzystywania majątku na rzecz członków, członków organów lub pracowników oraz ich osób bliskich na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich chyba, że to wykorzystanie bezpośrednio wynika z celu statutowego;
  • zakupu towarów lub usług od podmiotów, w których uczestniczą członkowie organizacji, członkowie jej organów lub pracownicy oraz ich osób bliskich, na zasadach innych niż w stosunku do osób trzecich lub po cenach wyższych niż rynkowe.

7. Dodatkowo warto wspomnieć, że jeśli organizacja pozarządowa starająca się o status organizacji pożytku publicznego ma zamiar prowadzić albo prowadzi zarówno nieodpłatną jak i odpłatną działalność pożytku publicznego to informację o przedmiotach tej działalności powinna umieścić w statucie. Warunek ten nie wynika wprost z samej ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ale również z Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000 r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania, zgodnie z którym w rozporządzeniu zostały określone urzędowe wzory formularzy wniosków o wpis i zmianę danych w KRS.  Rodzaj działalność pożytku publicznego zgłasza się na formularzu KRS-W-OPP, w którym obowiązuje podział na działalność nieodpłatną i odpłatną pożytku publicznego.

9

Czy nowo powstała organizacja pozarządowa może uzyskać status OPP?

Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie status OPP może uzyskać organizacja działająca w sferze pożytku publicznego nieprzerwanie co najmniej przez 2 lata oraz spełniająca warunki określone w ustawie.


Sprawdź, o co pytają czytelnicy poradnik.ngo.pl:

Status OPP po dwóch latach?

10

Czy spółdzielnia socjalna może zostać organizacją pożytku publicznego?

Spółdzielnie socjalne zostały dodane do podmiotów, które mogą prowadzić działalność pożytku publicznego określoną w sferze zadań publicznych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jednocześnie zastosowano wobec spółdzielni socjalnych wyłączenie pewnych przepisów ustawy w tym Rozdziału 3 art. od 20 do 27b dotyczących organizacji pożytku publicznego. Zatem spółdzielnie mogą prowadzić działalność pożytku publicznego ale nie mogą zostać organizacjami pożytku publicznego.

11

Czy możemy ubiegać się o status OPP, jeżeli prowadzimy działalność gospodarczą?

Prowadzenie działalności gospodarczej nie jest przeszkodą do uzyskania statusu OPP. Działalność gospodarcza może być jednak prowadzona wyłącznie jako dodatkowa w stosunku do działalności pożytku publicznego oraz cały dochód („nadwyżkę przychodów nad kosztami”) przeznaczany jest na działalność statutową.  Oznacza to, że cel zarobkowy nie może górować nad celami statutowymi, których realizacja powinna być dla organizacji podstawową, najistotniejszą aktywnością. Prowadzenie działalności gospodarczej może mieć charakter pomocniczy tzn. może jedynie służyć pozyskiwaniu środków na realizowanie zadań statutowych.

Nie ma jednoznacznej definicji, co oznacza pojęcie działalności gospodarczej jako „dodatkowej”. Jak dotychczas powszechnie przyjmowano, że przychody uzyskane z jej tytułu stanowią mniejszą część wszystkich przychodów uzyskanych przez organizację.

12

Czy oddział organizacji pozarządowej może samodzielnie, jako oddział, ubiegać się o status OPP?

Organizacje pozarządowe, które mają w statutach zapisaną możliwość powoływania jednostek terenowych, muszą mieć jednocześnie zapisy określające, czy jednostki te mogą uzyskiwać osobowość prawną czy też nie. Zapisy te przekładają się na zakres autonomi jednostek terenowych – większą samodzielność mają oddziały z osobowością prawną.

O status OPP mogą starać się, niezależnie od zarządu głównego organizacji, jednostki terenowe mające osobowość prawną. Problem z otrzymaniem statusu OPP przez oddział wiąże się jednak z koniecznością dostosowania statutu całej organizacji do wymogów ustawy. Praktyka pokazuje, że w niektórych przypadkach oddziałów z osobowością prawną wystarczyło, aby wymagane przez ustawę zapisy zostały wprowadzone w ich regulaminach.

W przypadku oddziałów z osobowością prawną fakt, że są samodzielne wobec organizacji macierzystej ma skutek również taki, że jeśli organizacja macierzysta uzyska status OPP – one go nie uzyskują automatycznie. Muszą wystąpić samodzielnie o jego nadanie.

Oddziały bez osobowości prawnej nie mogą samodzielnie ubiegać się o status OPP. Otrzymują go jednak automatycznie w momencie, kiedy jednostka macierzysta wystąpi o nadanie statusu i go uzyska.

13

Czy fundacja ubiegająca się o status OPP musi mieć organ kontroli?

Przepisy pozwalają na powoływanie fundacji, których jedynym statutowym organem jest zarząd. Nie wymaga się od fundacji, aby posiadały statutowy organ kontroli wewnętrznej lub nadzoru. Fundacje pragnące uzyskać status OPP, muszą jednak spełniać wymogi ustawy o działalności pożytku publicznego, a zgodnie z nią, organizacje pożytku publicznego muszą posiadać statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, którego członkowie podlegają pewnym ograniczeniom (art. 20 ust. 1 pkt. 4)

W praktyce w statutach wielu fundacji były powoływane obok zarządu dodatkowe organy. Nie zawsze miały one kompetencje kontrolno-nadzorcze, a już zupełnie sporadycznie statut zawierał jakiekolwiek ograniczenia odnośnie osób w nich zasiadających.

Fundacje, które zamierzają wystąpić do sądu z wnioskiem o nadane statusu OPP powinny dopilnować, aby ich statuty dostosowane były do wymogów ustawy, a więc aby zawierały zapisy o konieczności powołania statutowego organu kontroli wewnętrznej, którego członkowie:

  • nie są członkami organu zarządzającego ani pozostają z nimi w związku małżeńskim, we wspólnym pożyciu, w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości służbowej;
  • mogą otrzymywać z tytułu pełnienia funkcji w takim organie zwrot uzasadnionych kosztów lub wynagrodzenie w wysokości nie wyższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni).

Sprawdź, o co pytają czytelnicy poradnik.ngo.pl:

Czy fundacja OPP musi mieć organ nadzoru?

14

Czy organizacja pozarządowa ubiegająca się o status OPP może prowadzić jakąś określoną działalność, a jakiejś nie może?

Uwaga

Organizacja pozarządowa ubiegająca się o status OPP musi prowadzić działania statutowe, które mieszczą się w sferze pożytku publicznego opisanej w ustawie.

Nie trzeba, jak myślą członkowie niektórych organizacji ubiegających się o status OPP, prowadzić działań we wszystkich wymienionych przez ustawę zakresach. Można prowadzić szereg działań zawierających się w jednym z obszarów pożytku publicznego, np. organizacja prowadząca tzw. zielone szkoły dla dzieci, wydająca publikacje o wpływie zmian klimatu na populację ptaków w danym regionie, opracowująca ulotki uczące rozsądnego korzystania na co dzień z wody, gazu, prądu itp., działa w zakresie opisanym jako "ekologia i ochrona środowiska oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego".

Działania pożytku publicznego mogą być prowadzone jako nieodpłatne i odpłatne. Statut organizacji ubiegającej się o status OPP powinien wyodrębniać te, które organizacja oferuje bezpłatnie, od tych, za które pobiera odpłatność pozwalającą na zwrot jedynie kosztów bezpośrednich.

Dodatkowo organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność gospodarczą. Ta działalność nie musi mieścić się w sferze pożytku publicznego. Może być prowadzona w dowolnej dziedzinie dozwolonej przez prawo. Ograniczenie wiąże się z tym, że działalność gospodarcza nie może pokrywać się z działalnością statutową odpłatną. Nie można zatem raz oferować tych samych usług/towarów (np. zajęć doszkalających zawodowo skierowanych do kobiet) za odpłatność pokrywającą jedynie koszty bezpośrednie, konieczne dla zorganizowania tych szkoleń, a drugi raz za cenę powyżej tej kwoty, czyli z dowolnie naliczaną marżą.

Uwagi powyższe dotyczą wszystkich organizacji, nie tylko organizacji pożytku publicznego.

15

Czy mogą otrzymać status OPP organizacje pozarządowe działające tylko na rzecz wąskiej grupy?

Przez działanie na rzecz ogółu społeczności należy rozumieć takie działanie organizacji, które jest skierowane do pewnego szerokiego kręgu odbiorców, wyodrębnionego ze względu na różne kryteria, jakie jak np. kryterium terytorialne - społeczność danego osiedla, wsi lub miejscowości, czy też kryterium środowiska - społeczność szkolna, akademicka, religijna, kryterium etniczne - społeczność Romów w Polsce. Oczywiście omawiany warunek zostanie spełniony również wtedy, gdy organizacja nie ogranicza w żaden sposób zakresu swojego działania do określonej społeczności i działa na rzecz całego społeczeństwa (np. celem działania organizacji jest wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, działanie na rzecz porządku i bezpieczeństwa).

Uwaga

Status OPP mogą uzyskać wyłącznie podmioty, które prowadzą działalność na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy podmiotów pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa (art. 20 ust. 1 pkt. 1).

Status OPP może także uzyskać organizacja pozarządowa, która nie działa na rzecz całego społeczeństwa, czy też na rzecz jakiejś konkretnej społeczności, lecz wyłącznie na rzecz określonej grupy (np. podopiecznych domów dziecka), pod warunkiem, że grupa ta jest wyodrębniona ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do ogółu społeczeństwa. Za organizacje spełniające omawiany warunek można uznać te podmioty, których celem statutowym jest np. praca na rzecz osób ubogich, nadużywających alkoholu, uzależnionych od narkotyków, czy też bezdomnych.

Nie spełniają tego warunku stowarzyszenia prowadzące działalność wyłącznie na rzecz swoich członków. Ze statutu organizacji ubiegającej się o status OPP powinno wynikać, że prowadzi ona działalność na rzecz całego społeczeństwa, albo jakiejś społeczności, albo na rzecz pewnej grupy osób w trudnej sytuacji życiowej lub materialnej. W statucie nie musi być napisane wprost na rzecz jakiej społeczności lub grupy działa organizacja, lecz powinno to jasno wynikać ze sposobu określenia jej celów statutowych i sposobów ich realizacji.

16

Co daje organizacji pozarządowej statusu OPP?

Z chwilą uzyskania statusu OPP, organizacji pozarządowej przysługują określone przywileje:

  1. prawo do otrzymywania 1% podatku od osób fizycznych,
  2. prawo do nieodpłatnego informowania przez radio i telewizję publiczną o działalności organizacji,
  3. możliwość korzystania z pomocy poborowych, skierowanych do odbycia służby zastępczej,
  4. możliwość użytkowania nieruchomości należących do Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego na preferencyjnych warunkach,
  5. możliwość zwolnienia z podatku VAT,
  6. zwolnienie od:

Wymienione przywileje stosuje się wobec organizacji i prowadzonej przez nią działalności pożytku publicznego. Jeśli OPP prowadzi działalność gospodarczą, stosuje się wówczas takie same zasady, jak wobec innych organizacji pozarządowych, nieposiadających statusu OPP.

zobacz: Przywileje OPP

17

Czy z posiadaniem statusu OPP wiążą się jakieś obowiązki?

Przeczytaj też

Potrzebujesz pomocy w innej formie? Masz konkretne pytanie?

Komentarze

Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w portalu www.ngo.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych wymaga zgody Redakcji portalu.